Ülkemizde ve dünya çapında geleneksel medyanın yanı sıra bilgi ve içerik paylaşımında sosyal medya da önemli bir rol oynamaktadır. Sosyal medya, kullanıcıların internet platformlarında içerik ve yorumları daha hızlı ve etkili bir şekilde paylaşabilmesiyle gündemi etkilemeye başladı. Geleneksel medyanın gelişmemiş olarak algılanması, günlük gelişmelere ayak uyduramaması ve belirli kesimler tarafından yönlendiriliyor olması sosyal medyanın etkinliğini arttırmaktadır. Ancak sosyal medyanın gelişmesi, haber ve içerik paylaşımı, bireylerin kendilerini rahat ifade edebilmeleri, görüşlerini paylaşabilmeleri de bilgi kirliliğine yol açmaktadır.
5651 Sayılı Kanuna göre; İnternet ortamı, internet üzerinde oluşturulan, halka açık olan ve iletişim ile kişisel veya kurumsal bilgisayar sistemlerini kapsamayan ortamı ifade eder. Benzer şekilde internette yayınlamak da, internet üzerinden sınırsız sayıda kişinin erişebildiği veriyi ifade etmektedir.
İnternet üzerinden gerçekleştirilen hukuk ihlallerinin önlenmesi amacıyla; Ülkemizde 04.05.2007 tarihinde 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun kabul edilmiştir.
5651 Sayılı Kanun'un "Erişimin Engellenmesi Kararı ve Uygulanması" başlıklı 8. maddesine göre; İnternet ortamında belirli suçları oluşturan ve içerikleri hakkında yeterli şüphe bulunan yayınlara erişimin engellenmesine karar verilmesi. Türk Ceza Kanunu'nda belirtilen suçlar arasında intihara teşvik, çocukları cinsel istismar, uyuşturucu veya uyuşturucu kullanılmasını kolaylaştırma, sağlığa zararlı maddeler sağlama, müstehcenlik, fuhuş, kumar için yer ve fırsat sağlama ve Atatürk'e karşı işlenen suçlar yer alıyor.
Kişiler kendileri ile ilgili içeriklerin internet ortamından kaldırılmasını talep etme hakkına sahiptir. Bir internet sitesinde yayınlanan yazılı, görsel veya işitsel içerik nedeniyle haklarının ihlal edildiğini iddia eden kişi, içeriğin içerik sağlayıcıdan kaldırılmasını talep edebilir veya içerik sağlayıcıya ulaşamaması halinde yer sağlayıcıya başvurarak bu içeriğin kaldırılmasını talep edebilir. içeriğin kaldırılmasını ve yanıtlarının bir hafta süreyle internette yayınlanmasını talep etme. İçerik sağlayıcı veya yer sağlayıcının bu talebi kendisine ulaştığı tarihten itibaren 2 gün içerisinde yerine getirmemesi durumunda talep reddedilmiş sayılacaktır. Ancak bu konuda işlem yapılabilmesi için içerik sağlayıcıya ulaşmak, bu mümkün değilse barındırma sağlayıcının Türkiye’de bulunması gerekmektedir. İçerik sağlayıcı veya yer sağlayıcının içeriğin kaldırılması talebini yerine getirmemesi halinde, kişi 15 gün içinde yerel mahkemeye başvurarak içeriğin yayından kaldırılmasını ve cevabının internette yayınlanmasını talep edebilir.
Hosting Sağlayıcısı ve Sorumlulukları
5651 Sayılı Kanun'un "Tanımlar" başlıklı 2. maddesine göre; Barındırma sağlayıcısı, internet platformunda barındırma hizmetleri ve içerik barındıran sistemleri sağlayan veya işleten gerçek veya tüzel kişiler olarak tanımlanmaktadır.
Hosting sağlayıcıları uluslararası alanda barındırma hizmeti sağlayıcıları olarak anılır. Yer sağlayıcı kavramı, ilgili kanun kapsamında uygulamada çok geniş yorumlansa da, kullanıcı tarafından oluşturulan içerikle oluşturulan web sitelerini de kapsamaktadır. Buna göre Facebook, Twitter, YouTube, Ekşi Sözlük, WordPress gibi siteler ve benzeri siteler ilgili yasa kapsamında barındırma sağlayıcısı olarak değerlendirilmektedir.
Hosting sağlayıcıları, barındırdıkları hizmet ve içeriklerde hukuka aykırı bir durum olup olmadığını takip etmek veya araştırmak zorunda değildir. Ancak yer sağlayıcılar, barındırdıkları hukuka aykırı içerik ve hizmetlere ilişkin resmi makamlarca kendilerine bildirimde bulunulması halinde söz konusu içerik ve hizmetleri kaldırmakla yükümlüdür.
Benzer şekilde ilgili kanunun “Barındırma Sağlayıcılarının Yükümlülükleri” başlıklı 5. maddesine göre; Yer sağlayıcılar, verdikleri hizmetlere ilişkin trafik verilerini 1 yıldan az ve 2 yıldan fazla olmamak üzere mevzuatla belirlenen süre boyunca saklamak ve bu bilgilerin doğruluğunu, bütünlüğünü ve gizliliğini sağlamakla yükümlüdür. Yer sağlayıcılar yönetmelik ile belirlenen kural ve esaslar çerçevesinde yaptıkları işin niteliğine göre hak ve yükümlülükler bakımından sınıflandırılıp farklılaştırılabilmektedir.
Yer sağlayıcının bir diğer sorumluluğu da Başkanlıkça talep edilen bilgileri sağlamak, talep edilen şekilde Başkanlığa iletmek ve Başkanlıkça bildirilen tedbirlere uymaktır. Barındırma konusunda bildirimde bulunmayan veya bu Kanun kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmeyen yer sağlayıcılara Başkanlıkça idari para cezası uygulanır.
İçerik Sağlayıcı ve Sorumlulukları
İçerik sağlayıcı, internet aracılığıyla kullanıcılara sunulan her türlü bilgi veya veriyi üreten, değiştiren veya sağlayan gerçek veya tüzel kişileri ifade eder.
Kanunda belirtilen tanımla içerik sağlayıcı kavramı, yalnızca site yöneticilerini değil aynı zamanda site sahiplerini, site tasarımcılarını ve içerik editörlerini de kapsamaktadır. Dernek, vakıf veya ticari şirketler gibi tüzel kişiler de içerik sağlayıcı olabilir. İnternette içerik sağlamak, kullanıcılara bilgi ve veri sunmak, sağlamak ve aktarmak anlamına gelir.
5651 sayılı Kanun'un 4'üncü maddesinin birinci fıkrasına göre; İçerik sağlayıcılar internet ortamında sundukları her türlü içerikten sorumludur. Ayrıca, başkaları tarafından bir bağlantı aracılığıyla sağlanan içeriklerden içerik sağlayıcı sorumlu tutulamaz.
Ancak içerik sağlayıcının sunum tarzından, sunduğu içeriği onayladığı ve kullanıcının bu içeriğe erişmesini amaçladığı anlaşılıyorsa, genel hükümlere göre içerik sağlayıcı da sorumlu tutulur. Ayrıca içerik sağlayıcının talep edilen bilgileri istenilen şekilde Başkanlığa vermesi ve Başkanlık tarafından belirlenen bildirimleri alması gerekir.